De wonderlijke kracht van radicaal jezelf zijn

Wat als niet afstand, maar nabijheid de beweging is waar heling begint? 
Wij zorgprofessionals hebben geleerd om altijd professioneel afstandelijk te blijven; beheerst, voorzichtig en gepast. En natuurlijk is zorgvuldigheid in het werk met mensen essentieel. Maar wat een keurslijf is dat eigenlijk. Wat een gapend gat tussen mij en de ander heb ik daarin ervaren en wat was de bevrijding uiteindelijk groot toen ik erachter kwam dat het helemaal anders kan. Want wat als juist je menselijkheid de sleutel is? 

Mijn praktijk is ontstaan uit die vraag. Niet als concept of marktplan, maar als gevolg van een diepe beslissing: ik ga het op mijn manier doen. Niet om op te vallen. Maar omdat ik merkte dat er iets wezenlijks gebeurt wanneer je werkelijk jezelf durft te zijn, ook in je werk. Juist in je werk. Ook als het eng is.
Ik herinner me nog goed de eerste keer dat ik dit ervaarde. Er was een jonge moeder die ik begeleidde in de opvang. Ik was jong, begin twintig en nog volop aan het proberen professioneel te zijn. Zij was nog net een stukje jonger en volop aan het proberen volwassen te zijn. 
Ze vertelde over haar worsteling met het loslaten van haar partner die niet goed voor haar was. Ik herkende haar verhaal. Met mij was het goed gekomen. Jeetje, dacht ik, dat had ik kunnen zijn. 
In plaats van professioneel afstand te houden, vertelde ik over mezelf. Geen advies. Gewoon iets echts, iets hoopvols. Ze keek me aan. Iets in haar verzachtte. ‘Als jij het kon’, zei ze later, ‘dan kan ik het misschien ook’. 

Vanaf toen durfde ik het soms een beetje anders te doen. Jaren later, toen ik het al veel voorzichtige beetjes anders deed, had ik op de crisisafdeling van de psychiatrie een cliënt in psychose. De bedoeling was om die dag de meterstanden van zijn huis door te geven. Maar hij vertrouwde de cijfers niet, voor hem had alles een verborgen betekenis. Het beleid schreef afstand voor: geen gesprek aangaan over de verwarring, gewoon doorpakken. Maar ik merkte dat juist door zijn waan te negeren, zijn wantrouwen versterkt werd. Dus praatten we over zijn dag en ik vroeg open naar zijn weerstand op het getal. Hij kon het niet uitleggen en keek mij wat ontredderd aan. Ik voelde dat het aankwam op nabijheid, niet oordelen, een warme glimlach. Ik nam het risico en wachtte, in nabijheid. Dat klinkt misschien klein, maar op de psychiatrische afdeling waar ik werkte, was het openlijk bespreken van de verwarring not done. 
‘Dat klinkt misschien een beetje gek hè’, zei hij toen.
‘Ja’, zei ik eerlijk, ‘dat klinkt inderdaad wel een beetje raar.’
Ik liet een pauze vallen en bleef geruststelling uitstralen. Wat niet gezegd wordt, wordt wel gevoeld, zeker wanneer mensen in zo’n hypergevoelige staat verkeren. 
‘Wat zullen we doen?’ vroeg ik hem.
Hij stelde een ander getal voor, waar hij zich wel comfortabel bij voelde. Ik complimenteerde hem met zijn vindingrijkheid, maar gaf ook mijn grens aan. Ik wilde niet liegen over zijn meterstand. Ik liet dat even bij hem indalen. Hij begreep dat ook wel, maar wist nog even niet wat te doen. 
Daar gebeurde iets doordat ik stil ging staan. Er kwam een afstemming, die nieuw voor hem en gedurfd voor mij, vanuit mijn functie was. Ik wachtte, maakte een voorzichtig grapje. En wachtte nog wat, afstemmend in het contact, totdat hij genoeg vertrouwen had. En toen belden we samen, met de juiste standen. Hij was zichtbaar trots op zichzelf en ik ook op hem en dat vertelde ik hem.  
In de gesprekken die volgden, leek hij mij te gebruiken als kalibratiepunt, om te toetsen wat nog klopte in zijn kleine wereld. Ik antwoordde steeds eerlijk. Ook als hij iets vreemds zei, vooral dan eigenlijk. En uiteindelijk konden we daar samen om lachen. Hij vond rust. Zijn ouders kwamen me bedanken op de dag van zijn ontslag.
Achteraf denk ik: misschien was het een spirituele crisis. Daar waren meerdere aanwijzingen voor. Misschien was mijn enige bijdrage dat ik gewoon in contact bleef.

Later las ik het boek ‘De eenzaamheid van de psychose’ van Margreet de Pater. Haar benadering, waarin veilige strijd centraal staat, resoneerde met wat ik intuïtief deed: niet uit contact gaan, maar juist ontmoeten. Radicaal jezelf zijn.

Tegenwoordig durf ik volop in mijn kracht te staan. Ik bied zelfs kaartleggingen aan als hulpmiddel in therapie, wetende dat dit vaak als gek en hekserig beschouwd wordt. Tja, misschien ben ik dat ook wel. Misschien ben ik niet voor iedereen, maar juist voor iedereen die ook durft. En kan echt contact in mijn wereld gewoon samengaan met professionaliteit en ontstaan er nieuwe openingen waar wijsheid en heling kan stromen. 
Recentelijk gebeurde er wederom een klein wonder tijdens zo’n legging. Ik was bezig met een vraag over iemands liefdesleven. We stuitten op een patroon wat zich herhaalde in haar leven. Een generationeel patroon, wat zij van haar moeder had overgenomen en zij weer van haar moeder. 
Vanuit het niets kwam het getal 555 bij me op. Het was gezegd voor ik er erg in had en ik begon het meteen een beetje toe te dekken: ‘Ja sorry hoor, ik weet ook niet waarom ik dat zeg, soms floept er zomaar iets geks uit’. 
Maar ik zag dat ze geraakt was. 
‘Dat was het lievelingsgetal van mijn moeder’, zei ze.
Voor haar was het een diepe bevestiging en een liefdevol berichtje vanuit wat ik ‘het veld’ noem. 

Het veld liegt niet. Het maakt soms gekke sprongen, en vraagt dan van mij om mee te springen. En hoe meer ik dat durf, hoe meer wonderen er via mij de wereld in kunnen komen.
Niet omdat ik speciaal ben. Maar omdat we dat allemaal zijn en verdienen om daarin echt gezien en echt ontmoet te worden. En omdat radicaal jezelf zijn een portaal is, naar verbinding, naar waarheid, naar onverwachte heling. Het werkt wonderwel.

Ode aan de eigenwijze heks

Misschien zit er een heks in mij,
niet oud en lelijk, maar juist vrij.
Ze zegt soms hele gekke dingen,
waardoor illusie zacht gaat wringen.

Ze wijkt niet af, ze wijkt juist toe,
en maakt van ‘hoe’ een voelbaar nu.
Ze fluistert zacht, ze lacht een beetje,
En plots klopt er een heel verleden.

Ze is een beetje raar misschien,
maar in haar blik word je gezien.
Dus wees maar gek, en wees maar echt,
je hoeft niet groot, je hoeft niet recht.
Wees eigenwijs, bevrijd, ontmoet.
Want dat werkt wonderwel, zo goed.